Um tradutor ao serviço da história: Constantin Erbiceanu

Autores

DOI:

https://doi.org/10.26512/belasinfieis.v9.n3.2020.30837

Palavras-chave:

Epaminonda I. Stamatiades. Constantin Erbiceanu. Dragoman. História da interpretação. Fanariotas.

Resumo

Neste trabalho, pretendemos apresentar um texto ainda pouco conhecido no âmbito da tradutologia romena e menos ainda a nível internacional, mas que pode ser considerado duplamente importante no que diz respeito à história da interpretação. Trata-se da versão romena (1897) da obra Biographies des grands dragomans (interprètes) grecs de l’Empire Ottoman de d’Epaminonda I. Stamatiades (1865), escrita por Constantin Erbiceanu. O volume oferece, por um lado, uma perspectiva inédita sobre os Fanariotas, que se sucederam durante quase um século no trono dos Principatos do Danúbio e, por outro lado, perfis profissionais bem documentados, apresentando todos os aspetos essenciais da profissão. Apresentando a versão romena do texto, queremos evidenciar a importância de um tradutor especialista que tem a liberdade de selecionar os seus textos, bem como o papel desempenhado por uma tradução no conhecimento de si de uma nação e na consolidação de uma língua literária ainda por definir, como era o romeno no fim do século XIX. Mais ainda, esperamos mostrar a utilidade da tradução desta obra numa língua de ampla difusão, beneficiando assim os investigadores em história da interpretação. A nossa abordagem parte de várias perspetivas. Depois de uma breve apresentação do papel e do destino da obra original, debruçamo-nos sobre a tradução, respondendo a três perguntas principais: Quem é o tradutor? Porque é que ele considerou necessária esta tradução? Como é que ele traduziu? A pergunta « como » da conta da intervenção paratextual do tradutor, do conteúdo enquanto fonte útil para a história da interpretação e história da língua (a terminologia científica romena era ainda hesitante naquela altura). No que diz respeito ao último ponto mencionado, debruçámo-nos sobre alguns empréstimos do francês para vermos se foram mantidos em romeno e, em caso afirmativo, em que forma e com que significado(s).

Downloads

Não há dados estatísticos.

Biografia do Autor

Alina Pelea, Université BabeÈ™-Bolyai

Interprète et traductrice, enseigne l’interprétation de conférence et la langue française contemporaine dans le cadre du Département de Langues Modernes Appliquées de la Faculté des Lettres de l'Université BabeÈ™-Bolyai. Docteur en traductologie avec une thèse sur les Aspects culturels de la traduction des contes (2010). Elle s’intéresse à la sociologie et à l'histoirede la traduction et de l'interprétation, ainsi qu'à l'interprétation pour les services publics. Université BabeÈ™-Bolyai, Faculté des Lettres, Département de Langues Modernes Appliquées. Cluj-Napoca, Cluj, Roumanie.

Referências

Baconsky, Rodica, et Alina Pelea. « Quand ‘dire c’est faire’ au royaume de l’interprétation. Une page d’histoire ». Discours en présence, édité par Anamaria Curea, Cristiana Papahagi, Monica, Sanda Moraru, et Veronica Manole, Presa Universitară Clujeană, 2015, p. 387-402.

Berindei, Dan. « Constantin Erbiceanu ”“ un mare cărturar român » [Constantin Erbiceanu ”“ un grand savant roumain]. Academica, no. 279-280, 2014, p. 31.

Brad Chisacof, Lia. « Constantin Erbiceanu È™i predecesorul său, Naum Râmniceanu » [Constantin Erbiceanu et son prédécesseur, un Naum Râmniceanu]. Academica, no. 279-280, 2014, p. 34-37.

Cantemir, Dimitrie. Istori’a imperiului ottomanu. Crescerea si scaderea lui cu note fórte instructive de Demetriu Cantemiru principe de Moldavia [Histoire de l’Empire ottoman. Son ascension et son regrès avec des notes très instructives par Dimitrie Cantemir, prince de Moldavie]. Traduction par Dr. Ios. Hodosiu. Bucuresci, Editiunea Societatei Academice romane, 1876.

Erbiceanu, Constantin, traducteur. Biografiile marilor dragomani (interpreÈ›i) greci din Imperiul Otoman [Biographies des grands dragomans (interprètes) grecs de l’Empire Ottoman]. De Stamatiades, Epaminonda I. Préface par Ioan-Aurel Pop. Édition par Rodica Baconsky È™i Alina Pelea, Cluj-Napoca, Casa CărÈ›ii de Åžtiință, 2016.

Erbiceanu, Constantin. Ulfila. ViaÈ›a È™i doctrina lui [Ulfila. Sa vie et sa doctrine]. Préface par Constantin LaurenÅ£iu Erbiceanu. Étude introductive Leonidas Rados. Édition, notes et postface par Mihai Ovidiu CÄ‚Å¢OI, BucureÈ™ti, Editura Enciclocpedică, 2013, 11-21.

Erbiceanu, Costantin. Cronicarii greci care au scris despre români în epoca fanariotă [Chroniqueurs grecs qui ont écrit sur les Roumains pendant l’époque phanariote]. Postface par Andrei Pippidi, préface par Constantin LaurenÅ£iu Erbiceanu, BucureÈ™ti, Editura Cronicar, 2013 [1888].

Iorga, Nicolae. Scrieri alese. Cuvântări È™i comunicări rostite la Academia Română [Écrits choisis. Discours et communications prononcés à l’Académie roumaine]. Partie I. BucureÈ™ti, Editura Academiei Române, 2008.

Rados, Leonidas. « Un student teolog la începuturile Universității din IaÈ™i: Constantin Erbiceanu (1860-1864) » [Un étudiant en théologie aux début de l’Université de Jassy: Constantin Erbiceanu (1860-1864)]. Historia Universitatis Iassiensis III / 2012, 75-119, http://hui.uaic.ro/hui/HUI.3.2012.75-120.pdf.

Roland, Ruth. Interpreters as Diplomats, Ottawa, University of Ottawa Press, 1999.

Stamatiades, Epaminonda I. Biografiile marilor dragomani (interpreÈ›i) greci din Imperiul Otoman [Biographies des grands dragomans (interprètes) grecs de l’Empire Ottoman]. Traduction du grec par Constantin Erbiceanu, Bucuresci : Tipo-litografia « CărÈ›ilor BisericescÄ­ », 1897.

Èšipău, M. « ContribuÈ›iile lui Constantin Erbiceanu la studierea izvoarelor greceÈ™ti ale istoriei Țărilor Române » [Les contributions de Constantin Erbiceanu à l’étude des sources grecques de l’histoire des Principautés danubiennes]. Academica, no. 279-280, 2014, p. 38-42.

Σταματιδου, E. I. βιογÏαφιαι των ελληνων μεγαλων διεÏμηνεων του οξωμανικου κÏττουσ [Biographies des grands dragomans (interprètes) grecs de l’Empire Ottoman]. Αθνησι, 1865.

Publicado

23-04-2020

Como Citar

PELEA, Alina. Um tradutor ao serviço da história: Constantin Erbiceanu. Belas Infiéis, Brasília, Brasil, v. 9, n. 3, p. 73–87, 2020. DOI: 10.26512/belasinfieis.v9.n3.2020.30837. Disponível em: https://periodicos.unb.br/index.php/belasinfieis/article/view/30837. Acesso em: 28 mar. 2024.

Artigos Semelhantes

1 2 3 4 5 > >> 

Você também pode iniciar uma pesquisa avançada por similaridade para este artigo.